13 Ağustos 2017
“Çukurova’da bahar harikadır. Gök masmavi,
kırmızı topraklar yemyeşildir. Çukurova’nın toprağına dört kilo çiğit at 80
kilo pamuk versin. Çukurova insanına peygamberler, kitaplar dolusu sabır,
tevekkül ve kanaat getirmiştir. Allah hakkı! Ölseler bile ne! Öte dünya vardır.
Kuş gibi uçup gideceklerdir cenneti âlâya. Cenneti âlâda yağdan, baldan dağlar;
sütten ırmaklar…”
Bu cümlelerle başlar Çukurova
gerçeğinin anlatıldığı Bereketli Topraklar Üzerinde filmi. Seyhan ve Ceyhan’ın
kucakladığı Adana, hayatın her alanında olduğu gibi sanat alanına da, sinemaya
da cömert davranmış, bereketini esirgememiştir.
Dadaloğlu’nun, Karacaoğlan’ın, Kul
Halil’in ve edebiyatçısıyla, müzisyeniyle daha nice sanatçının yetiştiği
topraklarda, sinemanın kaderini değiştirecek, ona güzellikler katacak güçlü
sanatçılar da yetişmiştir.
Yeşilçam’a emek vermiş birçok
sinemacı gibi, Adanalı sanatçıların da katkısıyla sinema hem daha geniş kitlelerce
sevilmiş, hem dünya çapında tanınır hale gelmiştir.
Bereketli toprakların sinemaya gönül
vermiş öncüleri arasındadır Orhan Kemal.
Edebiyat dünyamızın da önemli
isimleri olan Orhan Kemal ve Yaşar Kemal yazdığı senaryolarla ve yazdıkları
öykülerden, romanlardan uyarlanan filmlerle sinemaya önemli katkıda bulunmuş
sanatçılardandır.
Yedinci sanat sinema, kendi dilini
oluştururken bütün sanatlardan yararlanır. En çok da edebiyattan
yararlanmıştır. Türkiye sinemasında da edebiyat uyarlaması filmlerin sayısı
oldukça fazladır, fakat edebiyatçıların sinemayla ilişkisi aynı oranda güçlü
değildir. Bunun nedeni edebiyatçıların, sanatçıların, aydınların Yeşilçam
sinemasına mesafeli durmaları, küçümsemeleriydi. Oyuncu, yönetmen ve teknik
kadrolar açısından oldukça şanslı olan Yeşilçam’ın en önemli sorunu, eksikliği
senaryoydu denebilir.
Bülent Oran, Safa Önal, Erdoğan Tünaş
gibi rekortmen senaristin, az sayıdaki farklı ismin sipariş üzerine yazdıkları
senaryolar bir süre sonra birbirinin tekrarı seri üretimlere dönüşmüştür.
Sinemaya destek olan, senaryolar yazan edebiyatçılarımız da vardı. Bir elin
parmakları sayısındaki bu edebiyatçılar arasında Vedat Türkali, Orhan Kemal,
Kemal Tahir ve Yaşar Kemal’in ayrı/önemli bir yeri vardır.
Orhan Kemal’in sinemaya aktarılmış
eserleri arasında Üç Tekerlekli Bisiklet, 72. Koğuş, Murtaza, Avare Mustafa,
Devlet Kuşu, Kaçak, Bereketli Topraklar Üzerinde, Tersine Dünya’yı sayabiliriz.
Yazar bazı filmlerin senaryolarının
yanı sıra Üç Arkadaş adlı filmin bazı diyaloglarını da yazmış, Senaryo Tekniği
adında bir de inceleme kitabı yayınlamıştır. Bazı eserleri de televizyon filmi
ya da dizi olarak çekilen Orhan Kemal’in, ekmek parası kazanabilmek için
Yeşilçam’a imzasız ya da başka isimlerle çok sayıda senaryo yazdığı söylenir.
Halit Refiğ’in Gurbet Kuşları filminin diyaloglarını da Orhan Kemal yazmıştır.
Orhan Kemal, İstanbul’a geldikten
hemen sonra 1950’li yıllarda senaryo yazmaya başlamıştır. Anılarında senaryo
yazmaya başladığı dönemi, şöyle anlatmıştır. “Bir gün arkadaş (Macit Doğudan)
bana ‘Neden senaryo yazmıyorsun?’ dedi. Senaryonun çevrilecek filmlerin
hikâyesi olduğunu biliyordum. Ama o güne kadar ne uğraşmıştım, ne de senaryonun
nasıl yazıldığı üzerinde bir fikrim vardı. Yazılmış bir senaryo bile
görmemiştim”
Orhan Kemal, bütün anlatılanları
dinledikten sonra somut bir örnekle senaryonun nasıl bir şey olduğunu
pekiştirmek istemiş, “Yanında senaryo için hazırladığın film hikayeleri var mı”
diye sormuştur. Bunun üzerine arkadaşı, Orhan Kemal’e okuması için birkaç örnek
senaryo vermiştir. Böylece Orhan Kemal’in senaryo yazarlığı başlamıştır.
Orhan Kemal, 1950’lerden başlayarak
yazmış olduğu senaryolardan kazandığı birikimi bir kitaba aktarmak istemiş ve
1963 yılında ‘Senaryo Tekniği ve Senaryoculuğumuzla İlgili Notlar” kitabını
yazmıştır.
ORHAN KEMAL’İN
YAZDIĞI SENARYOLAR
Orhan Kemal’in yazdığı ya da yazımına
katkıda bulunduğu senaryoları, eserlerinden uyarlanan filmleri belirlemek zor.
Çünkü Orhan Kemal, ekmek parası kazanabilmek için onlarca imzasız senaryo
yazmıştır. Bilinen filmlerin başlıcalarını sıralamaya çalışalım:
1- Altı Ölü Var / İpsala Cinayeti (1953) Yönetmen: Lütfi Ö. Akad
/ Senaryo: Ferdi Öner , Orhan Hançerlioğlu , Orhan Kemal , Lütfi Ö. Akad
2- Sevdaya Koşanlar (1959) Yönetmen: İhsan Tomaç / Senaryo: Orhan Kemal
2- Sevdaya Koşanlar (1959) Yönetmen: İhsan Tomaç / Senaryo: Orhan Kemal
3- Acı Zeytin (1961) Yönetmen: Nişan Hançer / Senaryo:
Orhan Kemal
4- Aşka Kinim Var (1962) Yönetmen: Semih Evin / Senaryo: Orhan Kemal, Temel Karamahmut
5- Mağrur Kadın (1962) Yönetmen: Burhan Bolan / Senaryo: Burhan Bolan, Orhan Kemal
6- Gurbet Kuşları (1964) Yönetmen: Halit Refiğ / Senaryo: Orhan Kemal, Halit Refiğ,
7- Bu Şehrin Belalısı (1966) Yönetmen: Ertem Göreç / Senaryo: Bülent Oran, Orhan Kemal
8- Yaprak Dökümü (1967) Yönetmen: Memduh Ün / Senaryo: Orhan Kemal, Halit Refiğ, Memduh Ün
4- Aşka Kinim Var (1962) Yönetmen: Semih Evin / Senaryo: Orhan Kemal, Temel Karamahmut
5- Mağrur Kadın (1962) Yönetmen: Burhan Bolan / Senaryo: Burhan Bolan, Orhan Kemal
6- Gurbet Kuşları (1964) Yönetmen: Halit Refiğ / Senaryo: Orhan Kemal, Halit Refiğ,
7- Bu Şehrin Belalısı (1966) Yönetmen: Ertem Göreç / Senaryo: Bülent Oran, Orhan Kemal
8- Yaprak Dökümü (1967) Yönetmen: Memduh Ün / Senaryo: Orhan Kemal, Halit Refiğ, Memduh Ün
Orhan Kemal’in eserlerinden sinemaya
uyarlanmış filmlerin bazıları: Meyhanecinin Kızı / Mapushane Çeşmesi (1958),
Suçlu (1960), Avare Mustafa (1961), Üç Tekerlekli Bisiklet (1962), Murtaza
(1965), Bu Şehrin Belalısı (1966), El Kızı (1966) Vukuat Var (1972),
Sokaklardan Bir Kız (1974) Bereketli Topraklar Üzerinde (1979), Devlet Kuşu
(1980), Kaçak (1982), Bekçi (1986), 72. Koğuş (1987), Eskici vi Oğulları
(1990), Tersine Dünya (1993),
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder