SİNEMAYI YAZMAK

 22 Kasım 2015

SİNEMANIN ABC’Sİ

Rıza Kıraç tarafından hazırlanan ve Say Yayınları ABC dizisinin dokuzuncu kitabı Sinemanın ABC’si, ‘yedinci sanat’ olarak belleklerimizde yer eden, yaşamın ve sanatın her noktasıyla doğrudan ilişki kuran sinema sanatına bir giriş niteliği taşıyor.

Sinemanın ABC’si, sinema tarihinden senaryoya, film yönetmekten yapımcılığa kadar sinemanın ana bileşenleri hakkında temel bilgileri içeriyor.

Yazar ve sinemacı Rıza Kıraç kitapla ilgili şunları söylüyor: “Bu kitap boyunca dünya ve Türkiye sinema tarihinin temelleri ve en önemlisi film üretim biçimlerinin teorik ve pratik süreçleriyle ilgili bilgiler vermeye çalıştım. Ama temelde unutmamamız gereken şey sinema yapma biçiminin kesinleşmiş, keskinleşmiş kuralları olmadığıdır. Bu sinema yapmanın temel kriterleri olmadığı anlamına gelmiyor. Sinemanın ABC’si, tam da bu kriterler üzerine yazıldı. Sanat yapan insan ‘yapan’ olduğundan daha çok ‘bozan’ biridir. Sanat değişime, gelişime ve önemlisi de muhalefete açık bir alandır.

Sinemanın ABC’si de sinema üretim biçiminin tarihsel köklerinden kopmadan geleneksel/konvansiyonel sinema yapma bilgisi üzerine inşa edilmiştir. Bunun nedeni çok açık, sinemanın temel kurallarını, olmazsa olmazlarını bilmeden, görmeden, uygulamadan bu kuralları bozma, yeni bir şey üretme şansımız yok. ‘Yaptım oldu!’ diyebilmek için daha önce yapılanları bilmek gerekiyor, bilmeden hiç kimse, ‘Yaptım oldu!’ diyemez. Diyebilenlerin de ‘dâhi’ olması gerekir ki, bu ciddi bir şeydir! Kısacası sinemanın temel bilgilerini bilmeden dâhi olmak mümkün değildir.”

SENARYOYA DAİR

Sinema yayıncılığında önemli bir yol alan Agora Kitaplığı arka arkaya yayınladığı kitaplarla sineme sanatına ve okuruna katkıda bulunmayı sürdürüyor.

İLERİ SENARYO YAZMA TEKNİKLERİ

Osman Akınhay çevirisiyle yayınlanan ve “Senaryonuzu Oscar’a aday olacak düzeye çıkartmak başlığıyla sunulan kitabın yazarı Linda Seger. Yazar, kitapla ilgili şunları söylüyor:

“Elinizdeki kitap, ayrıntılar hakkındadır. Odaklanmış ve özgün bir hikâyesi olup, sayfaları su gibi akan bir senaryo yaratmak hakkındadır. Büyük oyuncuların kendilerini göstermelerine imkân tanıyacak bir senaryo yaratmak hakkındadır. Hikâye, karakter, tema ve üslûp gibi çeşitli öğeleri tutarlı bir bütün halinde birleştirecek bir senaryo yaratmak hakkındadır. Kısacası elinizdeki kitap, seyirciye dokunup onları saran, belki de süreç içinde hayatlarını dönüştüren hikâyeler yaratmak hakkındadır.

Ben bu kitabı, salt senaryo yazma tekniklerinin ve bunların niçin işe yaradığının bir çözümlemesiyle sınırlı görmüyor; kendi çalışmalarınıza yaklaşımlarınızda sizi farklı biçimde düşünmeye teşvik etmenin bir yolu sayıyorum. O yüzden kitap boyunca, ele aldığım filmlerle ilgili şu tür sorular sormayı uygun görüyorum: ‘Önerdiğim teknik(ler) işinize yaradı mı?’ ‘Kendiniz bu tekniği biraz daha farklı bir yaklaşımla uygulayarak daha etkili olacağınız kanısında mısınız?’

Açık söylemek gerekirse, ben hikâye anlatma sanatında daha fazla yenilik görmek istiyorum. Yeni türde hikâyeleri ifade edecek yeni konular ve yeni biçimler olmasını istiyorum. Harika bir senaryoyu ilk bakışta fark edecek, sadece farklı olan bir metin ile istisnai bir metin arasındaki farklılığı hemen sezecek daha fazla yapımcı olmasını istiyorum. Büyük sanat ve büyük zanaat görmek istiyorum.  Cesur ve ustaca senaryo metinlerine daha fazla saygı duyulduğunu görmek istiyorum…”

SENARYODA UNUTULMAZ KARAKTERLER YARATMAK

Linda Seger’in, Agora Kitaplığından yayınlanan diğer kitabı Senaryoda Unutulmaz Karakterler Yaratmak’ın çevirisi de Osman Akınhay’a ait.

“Büyük bir hikâye kurmak istiyorsanız, büyük karakterler şarttır. Karakterler işlemiyorsa, hikâye de tema da seyircileri sinema salonlarına ve televizyon ekranlarının başına çekmeye yetmez. Akla gelen bütün iyi filmler, başarılarını kuvvetli ve iyi çizilmiş karakterlere borçludurlar.

Unutulmaz karakterleri yaratmak bir süreçtir. Ben bir senaryo danışmanı olarak, karakterlerin etkili biçimde geliştirilebileceği süreçler ve anlayışlar olduğunu öğrendiğimi söyleyebilirim. Eleştirel kabul görmüş çok sayıda yazarla yaptığım konuşmalarda, büyük yazarların büyük karakterler yaratmakta kullandıkları tekniklerle yöntemleri öğrenmeyi başardım.

Ben bu kitabımda, oturmuş tek tek karakterler ile birbirleriyle ilişki halindeki karakterler yaratma sürecine eğileceğim. Yeni bir yazarsanız, bu süreçleri kavramanız, ilham gelmediğinde hangi istikamete yöneleceğinizi bilmenizi sağlayabilir. Deneyimli bir yazarsanız da bu süreçleri irdeleyerek, işlemeyen karakterlerinizi geliştirmekte önemli yol kat edebilirsiniz.

Benim elinizdeki kitapta ortaya koyduğum yaklaşım, bütün kurmaca karakterlerin yaratılması hakkındadır ve bir drama öğretmeni (sonra da bir senaryo danışmanı) olarak keşfettiğim ilkelere dayanır. Karakter yaratmak, bilgi ve hayal gücünün bileşimiyle şekillenir. Dolayısıyla siz de yaratıcı sürecinizi hep tetikte tutmak durumundasınız.” (Linda Seger)

PROFESYONEL DİZİ YAZARLIĞI

Dünyada hikâye anlatıcılığı açısından zaman zaman sinemanın önüne geçen, 1990’lı yıllardan bu yana Türkiye’de en çok izlenen program türü haline gelen televizyon dizileri nasıl yazılıyor? Senaryo yazarı olmak isteyen biri nereden başlamalı? Bir senaryo ekibi nasıl çalışır? Senaryo yazarları nerelerden beslenir? Doğru proje nasıl bulunur? İyi bir hikâye nedir? Güçlü karakterler nasıl yaratılır? Olay örgüsü nasıl kurulur? Dramatik yapı nedir? Tretman ve diyalog nasıl yazılır? Senaryo biçimi nedir?

Profesyonel Dizi Yazarlığı, bir fikrin, çekilmiş bir dizi filme dönüşümünün yolculuğunu anlatıyor. Sinema filmleri ve televizyon dizilerinden görsel örneklerle hem senaryo kuramına hem de Türkiye’ye has sektörel pratik ve deneyimlere yer veriyor. Senaryo yazmak isteyenler, nereden başlayacağını bilemeyenler, bir dizide senaryo yazarı olarak çalışmayı düşünenler ve sektörün profesyonellerinin başvurabileceği eşsiz bir kılavuz. (Gülden Çakır Agora Kitaplığı)