Dünyanın en
zor işlerinden biridir film yapma, büyük çaba ve özveri ister ‘sinema sanatı’.
Belki de maden işçiliğinden sonra en zor işlerden biridir der sinemacıların
çoğu, yaptığı işi tanımlarken. Bütün sanat dallarından, sanatsal ve toplumsal
hareketten beslenen, bireysel yaratı sonucu oluşabileceği gibi o yaratıyı
“filme dönüştürme” aşamasında büyük bir ekibi, kolektifliği gerektiren bir
sanat disiplinidir sinema.
Sinemaya
destek olan yan üretim kolları da benzer zorlukları içerir. Zorlu çabalar
gerektiren, ekonomik riskler içeren ‘iş’lerden biri de sinema yayıncılığıdır.
Yeşilçamlı yıllarda sinema yayıncılığı yok denecek kadar azdı. 90’lı yıllarda
Afa Yayınları bu alandaki boşluğu dolduracak, -daha çok çeviri kitaplarla-
önemli sinema kitapları yayınladı. Bir Yaşam (Elia Kazan), Özgürlük Arayışı
(Nagisa Oşima), Kurbağa Yağı Satıcısı (Akira Kurosawa), Mühürlenmiş Zaman
(Andrey Tarkovski), Büyülü Fener (Ingmar Bergman), Söylemek Güzeldir (Atıf
Yılmaz Batıbeki), Son Nefesim (Luis Bunuel), Türk Film Yönetmenleri Sözlüğü
(Agah Özgüç) Afa’nın yayınladığı sinema kitaplarından bazılarıydı.
Sonraki
yıllarda sinema okullarının/öğrencilerinin çoğalması ve sinema kitaplarının
ilgi görüyor, ‘satıyor’ olmasıyla sinema kitapları da basan yayınevleri, sinema
yayıncılığı çoğaldı.
2000’li
yılların başında dijital baskı tekniğiyle kitaplar yayınlayan ES Yayınları
önemli bir sinema kitaplığının oluşmasına katkıda bulundu yayınladığı
kitaplarla.Yayın hayatına Eylül 2003’de başlayan Agora Kitaplığı, edebiyat
ağırlıklı bağımsız bir yayınevi olma hedefiyle yola çıksa da zaman içinde
kültür, siyaset, tarih gibi alanlarda da kitaplar yayınlayarak yayıncılık
yelpazesini genişletti, renklendirdi. Sinemadan tiyatroya, müzikten fotoğrafa
sanatın birçok dalında kitaplar yayınlandı Agora’da. Günümüzde en geniş sinema
külliyatına sahip olan Agora Kitaplığı’nın listesinde, “Sinema Sanatına Giriş”,
“Sinemaya Giriş”, “Sinemanın Arkeolojisi” ve “Sinema Dersleri” gibi temel
kitaplardan “Bir Senaryo Yazmak”, “Kısa Film Senaryosu ve “Senaryo Yazarları
İçin Psikoloji” gibi senaryo kitaplarına, “İran Sineması”, “Filistin Sineması”
ve “Kürt Sineması” gibi ülke sinemalarından “Charlie Chaplin”, “François
Truffaut”, “Bernardo Bertolucci”, “Quentin Tarantino” ve “Woody Allen” gibi
yönetmen kitaplarına, “Mühürlenmiş Zaman”, “Kurbağa Yağı Satıcısı” ve
“Kieslowski Kieslowski’yi Anlatıyor” gibi ünlü yönetmenlerin deneyimlerinden
“Beynelmilel” ve “Fırtına/Bahoz” gibi senaryo metinlerine kadar onlarca kitap,
sinemaseverler ve sinema öğrencileri/araştırmacılarıyla buluşuyor.
Geçtiğimiz
günlerde yayınlanan Ahsen Yalvaç imzalı Türk Sineması ve Arabesk adlı kitabın
arka kapak tanıtımında şunlar yazılıdır:
“Sinema bir
şehir sanatıdır. Türk sineması bütün versiyonlarında şehirleri ilginç bir
biçimde temsil etmiş ve yorumlamıştır. Yönetmenlerimizin sinemada şehir
hayatına ilişkin getirdiği dolaylı yorumlar, Cumhuriyet sonrası yeni
başlangıçları ve kültürlerin yeniden inşa edilebilirliğini simgeleyen Ankara
ile modern şehir algısını güçlü bir biçimde pekiştiren ve Osmanlı geçmişiyle
kozmopolit yapısı vurgulanan, aynı zamanda özgürlüğe ve mutluluğa fırsat
tanıyan bir şehir olarak İstanbul karşılaştırmasından kaynaklanmıştır.
“Benim sinema, toplum ve şehir arasındaki karşılıklı ilişkiyi ve etkileşimi yorumlarken başvuracağım anahtar kavram ‘arabesk’ olacaktır. Arabesk de sinema gibi bir şehir olgusudur, şehirlerde ortaya çıkmış bir popüler kültürdür.
“Benim sinema, toplum ve şehir arasındaki karşılıklı ilişkiyi ve etkileşimi yorumlarken başvuracağım anahtar kavram ‘arabesk’ olacaktır. Arabesk de sinema gibi bir şehir olgusudur, şehirlerde ortaya çıkmış bir popüler kültürdür.
“1990’larda
başlayan ve benim ‘yenilikçi’ olarak adlandırdığım sinemamızın modern
yönetmenleri, örneğin Tabutta Röveşata, Kasaba, Güneşe Yolculuk gibi filmlerde
‘arabesk’i ustaca kullanarak modern imgeler yaratmış ve Türk sinemasının
modernleşme deneyimine ivme kazandırmışlardır.”
Sinemamızın
usta yönetmenlerinden Erden Kıral’ın Aynadan Yansıyan Hatıraları da Agora kitaplığından
yayınlandı. Sinema Yazarı Alin Taşçıyan kitaba yazdığı önsözde şöyle der:
“Erden Kıral 1970’li yıllarda Türkiye sinemasını hem biçim hem içerik yönünden
yenileyen, siyasallaştıran, tamamen ticari bir boyunduruk altında kalmaktan
kurtaran, yapımcı/yapımevi merkezli ve star odaklı Yeşilçam’ın yanı sıra,
yaratıcı yönetmen/auteur sineması anlayışını getiren kuşağın hala dinamik
biçimde çalışan ve üreten tek temsilcisi.
“Daha çok Yılmaz Güney’le özdeşleştirilen bir kuşağın ondan kişisel olarak belki
de en çok etkilenen ama profesyonel açıdan kendini onun yörüngesinden çıkaran
yalnız gezegeni… Bereketli Topraklar Üzerinde ve Hakkâri’de Bir Mevsim‘i de,
Ayna ve Mavi Sürgün‘ü de içeren çeşitlilikte yapıtlardan oluşan, tamamen
kendine özgü bir filmografiye sahip bir ustamız.
“Bu kitapta
Erden Kıral’ın bir film yapmak uğruna nelerle mücadele ettiğini okurken, bazen
başarılarıyla övündüğünü, birçok olayda birçok ünlü sinemacıya karşı tavır
koyduğu için memnuniyet duyduğunu okuyacaksınız. Bunun altında yatan nedenin,
sanatçı egosu kadar bir mücadeleyi kazanmanın haklı gururu olduğunu da fark
edeceksiniz. “Ülkesinde ayrı, uluslararası alanda ayrı sorunlarla boğuşan, her
bir projesi için uzun ve zorlu bir mücadele vermek zorunda kalan Erden Kıral’ın
bu film gibi kitabı, özellikle genç kuşakların kılavuzu olacaktır.”
Agora’nın
bastığı ‘Yakın Plan Haneke’ de geçtiğimiz ay kitaplığımızdaki yerini aldı.
Ölümcül Oyunlar, Piyanist, Saklı, Beyaz Bant ve en son Aşk gibi filmleriyle
ünlenen Avusturyalı yönetmen ve senaryo yazarı Michael Haneke, bu kitaptaki
söyleşi ve metinlerinde gündelik hayatın mücadele alanlarını acı verici bir
derinlikle araştırarak izleyicisini modern toplumun trajedileriyle
yüzleştiriyor ve duygusuzluk, yalnızlık, suç ve kayıp gibi temaları ele alıp
tartışıyor.
‘Balkan
Sineması – Alevler İçinde Sinema’, ‘Üçüncü Sinema’, ‘David Lynch- Tekinsiz’in
Sineması’, ‘Öteki’nin Sinemaları’, Sinema İletişim Edebiyat gibi kitapların
yanı sıra Âlim Şerif Onaran’ın ‘Lütfi Ö. Akad’, ‘Muhsin Ertuğrul’un Sineması’, ‘Sinemaya
Giriş’ ve ‘Sessiz Sinema Tarihi’ kitapları da geçtiğimiz aylarda yayınlandı.
Mesut Kara
imzalı ‘Sinema ve 12 Eylül’ kitabıyla yazarın ‘Artizler Kahvesi’ ve
‘Yeşilçam’da Unutulmayan Yüzler-Starlar’ kitapları da Agora Kitaplığı’nca
yayınlanan kitaplar arasındaydı.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder